Kitty |
Wysłany: Wto 23:16, 30 Gru 2008 Temat postu: Ogólne info |
|
Republika Korei (kor. 대한민국, hancha 大韓民國, MCR. Taehan Min'guk, skr. 한국; 韓國; Han'guk, Korea Południowa, wysłuchaj oryginalnej wymowy) – państwo w Azji, południowej części Półwyspu Koreańskiego powstałe po II wojnie światowej na terenach zajętych przez wojska USA. Republika Korei oficjalnie rości sobie pretensje do całego terytorium Korei.
Ukształtowanie powierzchni
Kraj górzysto-wyżynny. We wschodniej części, wzdłuż wybrzeża Morza Wschodniego (Morze Japońskie), ciągną się Góry Wschodniokoreańskie, zbudowane z prekambryjskich skał metamorficznych (głównie łupki) i granitów, rozcięte dolinami rzek na kilka pasm górskich: Góry Diamentowe (Sorak-san, 1708 m) na granicy z Koreą Północną oraz Gyeongsang i Sobek (Cziri-san, 1915 m), rozdzielone niziną rzeki Naktong-gang. W zachodniej części aluwialna nizina nad Morzem Żółtym z izolowanymi wzniesieniami o wysokości 700–800 m. Wybrzeże Morza Wschodniego (Morze Japońskie) wyrównane, Morza Żółtego — riasowe z licznymi zatokami, półwyspami i przybrzeżnymi wyspami, największa Jeju-do (wysokość do 1950 m — wulkan Halla-san, najwyższy szczyt kraju) w Cieśninie Koreańskiej.
Klimat
Klimat monsunowy, w północnej i środkowej części umiarkowany ciepły, w południowej — podzwrotnikowy. Średnia temperatura w styczniu od –4°C na północy do 2–4°C na południu, w lipcu odpowiednio od 21°C do 25–27°C. Średnia roczna suma opadów od 1000 mm na nizinach do 1500 mm w górach. Pora opadowa czerwiec–wrzesień (ciepły, wilgotny monsun znad Oceanu Spokojnego). Późnym latem do wybrzeży Korei Południowej docierają tajfuny.
Flora, ochrona przyrody, gleby
Lasy zajmują 66% powierzchni kraju. Na północy lasy zrzucające liście na zimę, z dębami, lipą amurską, klonami i sosną, na południu lasy zimozielone z wiecznie zielonymi dębami, kameliami i podszyciem z bambusów. Wysoko w górach tajga jodłowa.
W północnej części kraju przeważają gleby brunatne i płowe, na południu — żółtoziemy.
Około 20 parków narodowych, najwięcej w Górach Wschodniokoreańskich, m.in. znany Park Narodowy Sorak-san (powierzchnia 373 km²).
Ustrój polityczny
Korea Południowa jest republiką. Konstytucja państwa została uchwalona w roku 1988. Władza ustawodawcza należy do Zgromadzenia Narodowego. Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych. Władzę wykonawczą sprawuje rząd na czele z premierem powoływanym przez prezydenta.
Podział administracyjny
Prowincje
* Ch'ungch'ŏng Północny
* Ch'ungch'ŏng Południowy
* Kangwŏn
* Kyŏnggi
* Kyŏngsang Północny
* Kyŏngsang Południowy
* Cheju
* Chŏlla Północna
* Chŏlla Południowa
Miasto specjalne :
* Seul
Metropolie:
* Inch'ŏn
* Kwangju
* Pusan
* Taejŏn
* Taegu
* Ulsan
Ludność
Kraj jednolity narodowościowo — 99,9% ogółu ludności stanowią Koreańczycy, o zróżnicowanej strukturze wyznaniowej. 50% Koreańczyków nie określa przynależności religijnej, 26% (2004) wyznaje chrześcijaństwo, 23% buddyzm, a 1% konfucjanizm. Przyrost naturalny, wysoki w latach 60. (do 2,6%) i 70., wykazywał tendencję spadkową, 1985–91 wynosił średnio 1% rocznie, a w 2004 0,62%. 20,4% społeczeństwa ma poniżej 15 lat. Średnia gęstość zaludnienia 441 mieszkańców na km². Większość ludności skupia się na wybrzeżu Morza Żółtego i Cieśniny Koreańskiej. Żywiołowy rozwój miast, spowodowany wysokim tempem uprzemysłowienia i masową migracją ze wsi. 1949 w miastach mieszkało 20% ludności, 1991 — 75%. Największe miasta: Seul (10,3 mln mieszkańców), Pusan (3,7 mln), Taegu (2,5 mln), Inch'ŏn (2,5 mln), Ulsan (2 mln), Kwangju (1,4 mln) i Taejŏn (1,4 mln). Szybkie zmiany w strukturze zatrudnienia ludności. 1980–90 ponad dwukrotny spadek zatrudnienia w rolnictwie (z 35% ludności zawodowo czynnej do 16%), wzrost zatrudnienia w przemyśle i budownictwie (z 26% do 35%) oraz usługach (z około 32% do 47%). Obecnie w rolnictwie pracuje już tylko 8,6% ludności zawodowo czynnej, a w przemyśle 19,1%. Niski poziom bezrobocia (3,4% zawodowo nieczynnych, 2004).
Gospodarka
Korea Południowa ma nominalne PKB per capita na poziomie 18 tys. 341 dolarów, a po zmierzeniu parytetem siły nabywczej na poziomie 25 tys. dolarów. HDI wynosi 0.921, dając jej 26. miejsce na świecie.
Trzydzieści lat temu PKB Korei Południowej przypadający na jednego mieszkańca, porównywalny był z poziomem PKB w biedniejszych krajach Afryki i Azji.[potrzebne źródło] Korea Północna była mniej zniszczona przez wojnę i posiadała większość przemysłu półwyspu, a ponadto węgiel. Na południu rządziła korupcja, kartki, czarny rynek, oraz gigantyczny deficyt handlowy.
Seul
KIA - koreańska marka samochodu
Dzisiaj PKB jest 7 razy wyższy niż w Indiach, 13 razy wyższy niż w Korei Północnej i porównywalne z poziomem PKB w mniejszych krajach UE. W latach 1963-1997 wzrost PKB wynosił stale 8.5% rocznie. Przy tym wydatki na wojsko pochłaniały cały czas ogromną część budżetu.[potrzebne źródło]
Reformy, które doprowadziły do rozwoju gospodarczego Korei Południowej obejmowały:
* finansowanie inwestycji krajowymi środkami,
* pożyczanie pieniędzy z zagranicy tylko poprzez budżet, utrzymywanie stabilności wartości wona, *początkową nacjonalizacje banków komercyjnych, dla zaprzęgnięcia ich do rozwijania gospodarki, *zasadniczo nie wpuszczanie do kraju inwestycji zagranicznych,[potrzebne źródło]
* przyjmowanie z zagranicy tylko transferów technologii oraz wiedzy,
* zamiast substytucji importu forsowanie rozwijania eksportu (na początku okresu wzrostu eksport był 4,3 razy mniejszy niż import)[potrzebne źródło],
* ścisła polityka ograniczonej wymienialności wona: wymieniać walutę można było tylko na potrzeby bieżącego handlu zagranicznego,
* wysokie cła na import,
* sponsorowanie wybranych gałęzi przemysłu oraz dużego nakładu pracy,
* ścisłe niedopuszczanie nie-Koreańczyków do rynku finansowego,[potrzebne źródło]
* stopy procentowe ustalano w interesie rządu/gospodarki
* stosunkowo niskie zadłużenie kraju, ze szczególnie niskim udziałem zadłużenia krótkoterminowego
Ogólnie Rząd, kosztem importu towarów konsumpcyjnych, promował import surowców i technologii oraz zachęcał do gromadzenia oszczędności i inwestowania.
Specyfiką koreańskiej „demokracji sterowanej” było powstanie około 30 tzw. czeboli: gigantycznych rodzinnych korporacji wielobranżowych, prawdopodobnie powiązanych układami korupcyjnymi z rządzącymi.
Stopniowe, powolne otwieranie i liberalizacja finansów, przy niedostatecznym nacisku na nową jakość ich pracy, wymienialność wona wystawiająca gospodarkę na światowe wstrząsy, inwestowanie za granicą, szybkie zadłużanie się gospodarki z dużym udziałem długu krótkoterminowego, umożliwione przez stopniową wymienialności wona w latach 80. XX w., odejście od rygorystycznej polityki gospodarczej, nie tylko ujawniły słabe punkty koreańskiej gospodarki. Kapitał spekulacyjny, wpuszczony do kraju kilka lat wcześniej, masowo wycofywali swoje wkłady. Następnie doszło do coraz większej niewypłacalności dłużników.
Rząd na utrzymanie kursu wona wydał praktycznie całe swoje rezerwy finansowe, więc po jego upadku był zmuszony prosić Międzynarodowy Fundusz Walutowy o pieniądze. Wiązało się to z zastosowaniem w gospodarce wytycznych MFW. W momencie gdy udział zagrożonych kredytów wyniósł 1/3 całości tylko interwencja państwa uratowała banki. Koreańska gospodarka poradziła sobie z kryzysem, choć 7 z 30 czeboli rozpadło się.[potrzebne źródło]
Obecnie ma miejsce postępująca liberalizacja i globalizacja gospodarki koreańskiej.
Polityka społeczna
Realizowana przez rząd obejmuje swym zakresem zabezpieczenie społeczne, ochronę zdrowia i politykę oświatową. Pomoc społeczna dla inwalidów wojennych, ludzi starych, wdów, sierot oraz programy przygotowania zawodowego kobiet i opieki nad młodocianymi przestępcami są finansowane z budżetu państwa.
Opieka zdrowotna. Systemem ubezpieczeń zdrowotnych i od wypadków przy pracy jest objęte 24% całej populacji i 26% ludności zawodowo czynnej.
Polityka oświatowa. Obowiązkiem szkolnym są objęte dzieci w wieku 6–12 lat. Nauka w 6-letniej szkole podstawowej jest bezpłatna. Szkoła średnia jest 2-stopniowa i składa się z 2–3-letnich cyklów.
Korea Południowa ma jeden z najlepszych według studiów PISA systemów edukacji na świecie. Jest także jednym z krajów, który przeznacza największe kwoty na głowę ucznia i studenta. |
|